Bewijs voor de 12 stammen van Israël
Dan Leshem / Tel Dan
Letterlijk duizenden archeologische ontdekkingen ondersteunen de Bijbel in zijn optekening over Jacob, zijn zonen en de duizenden jaren bewoning van het gebied Kanaän door de 12 stammen van Israël. In onderstaand artikel zullen wij 1 van de 12 stammen van Israël belichten, de stam van Jacobs vijfde zoon Dan.
Tel Dan
Dan was de vijfde zoon van de aartsvader Jacob en de eerste zoon van Bilaha, Rachels slavin (Genesis 30:3). Tijdens de periode van de Richteren migreerde de stam Dan van het hun toegewezen gebied naar de ver noordelijk gelegen stad Leshem. Het Hebreeuwse woord Leshem betekent zoveel als: waardevolle steen.
De stad Leshem, in latere tijden Dan of Tel Dan genaamd (Tel = berg) werd in de tweede helft van de 19e eeuw opgegraven en vanaf 1966 is het een intensief onderzochte archeologische site.
In de Bijbel wordt het gebied, rondom de stad Leshem, in Richteren 18:9 omschreven als een erg vruchtbaar land: 'Wij hebben het land verkend en kunnen het meteen innemen, een prachtland, ruim en vruchtbaar, waar het aan niets ontbreekt'.
Daarnaast is de stad Dan bekend geworden als 1 van de 2 locaties waar Jeroboam, de eerste (Goddeloze) koning van het noordelijke koninkrijk Israël, een gouden kalf oprichte, zoals we kunnen lezen in 1 Koningen 12:28-29:
'En na beraad met zijn adviseurs liet de koning toen twee gouden kalveren maken en zei tegen het volk: "Het is veel te veel moeite steeds de tocht naar Jeruzalem te maken; van nu af zullen deze twee beelden uw goden zijn; zij hebben u uit uw gevangenschap in Egypte bevrijd". Het ene afgodsbeeld werd in Bethel en het andere in Dan geplaatst'.
Deze specifieke locatie is in 1976 opgegraven en daarbij zijn vele religieuze objecten gevonden, waaronder de fundering voor het altaar, zie foto (op foto incl. een frame ter indicatie van de locatie en omvang van het vroegere altaar).
Een kleiner stenen altaar, eveneens opgegraven in het complex kan een idee geven hoe het grote stenen altaar er ongeveer uit heeft kunnen gezien.
Altaar in de stad Dan
Inscriptie van Zoilos
In 1977 werd een ontdekking uit de Hellenistische periode (3e en 2e eeuw v.Chr.) gedaan. Een inscriptie die verwees naar de stad en stam van Dan werd niet ver van het verhoogde altaargedeelte gevonden.
De inscriptie is opgesteld in het Grieks en Aramees en daarin zwoer een zekere Zoilos (Zilas in Aramees) 'bij de God die is in Dan'. Voor het eerst kon toen met zekerheid de Bijbelse naam Dan gekoppeld worden aan deze archeologische stadskern.
'bij de God die is in Dan, Zoilos heeft gezworen'
Daarnaast toont het tevens aan dat het arabische Tell el-Qadi niets meer is dan de arabische (verbastering van de aramese) benaming voor het bijbelse Tel Dan, dat zodoende historisch gezien wel degelijk onderdeel was het noordelijke koninkrijk van Israël.
De Tel Dan stèle - Huis van David
Een grote archeologische vondst in de stad Dan is een inscriptie uit de 9e eeuw v.Chr. die verwijst naar het 'Huis van David' en het is één van de oudste niet-bijbelse inscripties die direct verwijst naar Koning David. De inscripties komen overeen met wat in de Bijbel geschreven staat en het verhaalt over een overwinning door een Aramese koning op de Israëlieten van het noordelijke koninkrijk, onder leiding van koning Joram.
De overwinning op het Noordelijke koninkrijk wordt op dit tablet hoogstwaarschijnlijk toegeschreven aan de Aramese koning Hazaël van Aram-Damascus, die regeerde van circa 842 v.Chr. tot 805 v.Chr. Beide Aramese koningen komen veelvuldig voor in de kronieken van 2 Koningen als gezworen vijanden van Israël en Juda.
Naast dat deze stèle de persoon David uit de Bijbel aanhaalt, spreekt het ook over 'ביתדוד' (BYTDWD) wat wil zeggen: Beth David, Huis van David. In de zinssnede er direct boven staat "MLK YSR'L", wat koning van Israël betekent. Daarnaast spreekt het, zoals eerder vermeldt, over een andere koning die we gedetailleerd terug kunnen vinden in de Bijbel: Joram, de zoon van Achab.
Uit het bovenstaande kunnen we constateren dat we hier ook daadwerkelijk te maken hebben met de historische koning David van Israël, opvolgende koningen, de splitsing in 2 koninkrijken en hun oorlogen. Iets wat volledig overeenkomt met wat geschreven is in de Bijbel.
De Tel Dan-stéle - Huis van David